Wat is hypersomnie?
Als u de slaap weleens moeilijk vat, in het midden van de nacht of vroeg in de ochtend wakker wordt en overdag ook nog eens vermoeid bent, al dan niet in combinatie met irritatie, hoofdpijn en concentratiestoornissen, dan hebt u last van insomnia of slapeloosheid. Als die slapeloosheid te lang aanhoudt of chronisch wordt, spreken we van hypersomnie. Eén keer slecht slapen is geen probleem, blijvende slapeloosheid uiteraard wel. Daarom spitten we even dieper naar de oorzaken en mogelijke oplossingen.
De oorzaken van hypersomnie
In veel gevallen is de oorzaak te weinig slapen, maar er kan ook een onderliggende medische reden aan de grondslag van het probleem liggen. Dat is dan meestal slaapapneu of narcolepsie.
Soorten hypersomnie
Habituele hypersomnie
Er is een zwaarwichtige Engelse term voor, namelijk behaviorally induced insufficient sleep syndrome, maar het gaat er gewoon om dat u onvoldoende nachtrust krijgt of neemt. Met slaaptekort als gevolg, waardoor u zich slaperig en lusteloos voelt gedurende de dag. Het is de meest voorkomende vorm van hypersomnie.
Periodieke hypersomnie
Bij periodieke hypersomnie hebt u niet altijd last van hypersomnie. Soms slaapt u dan een aantal weken beter en hebt u helemaal geen last van uw aandoening, maar dan breekt er toch weer een periode aan van slaperigheid. Bij vrouwen kan dat bijvoorbeeld gepaard gaan met de menstruatiecyclus. Een zeldzame neurologische stoornis met een onbekende oorsprong is dan weer het syndroom van Kleine-Levin (KLS), dat gekarakteriseerd wordt door steeds terugkerende, hevige episodes van hypersomnie die gepaard gaan met cognitieve en gedragsstoornissen.
Idiopatische hypersomnie
Bij idiopatische hypersomnie lijkt er niets aan de hand met uw nachtrust en uw slaap, maar toch voelt u zich overdag slaperig en vermoeid. Wel heeft u moeite met wakker worden en opstaan. Overdag voelt u zich slaapdronken, soms verward, met negatieve gevolgen voor de sociale contacten. Een dutje overdag brengt geen soelaas en is zelfs niet aangewezen omdat deze groep patiënten voor lange tijd in slaap valt (wat een onderscheid is met narcolepsie). Depressie loert hier om de hoek.
Narcolepsie
Narcolepsie is een vrij zeldzame neurologische aandoening. Daarbij kan een de patiënt van het ene op het andere moment in slaap vallen voor enkele minuten tot een kwartier. Dat kan zelfs gepaard gaan met een tijdelijke spierverlamming, waardoor hij helemaal in elkaar kan zakken. We spreken dan van een kataplexie. Daarbij kunnen ook hallucinaties optreden, voor of na de slaapaanval. Narcolepsie kan alleen door gespecialiseerde onderzoeken in een slaapcentrum vastgesteld worden.
Slaapapneu
Er zijn verschillende soorten slaapapneu. We spreken van een obstructieve apneu als er een adempauze optreedt omdat de neus-keelholte afgesloten wordt. Tijdens de adempauze gaan de ademhalingsbewegingen van borst en buik wel gewoon verder. Een centrale apneu is dan weer een neurologische aandoening: de hersenen geven even niet meer het signaal om te ademen, waardoor de ademhaling kort wegvalt. Er treden dan geen ademhalingsbewegingen meer op, ook niet in borst en buik. Er bestaat ook een combinatie van beide, de gemengde apneu.
Een variant op al die fenomenen is een hypopneu. Er is dan nooit echt sprake van een volledige onderbreking van de adem, maar wel van een belangrijke vermindering van de ingeademde luchtstroom, met minstens 50 %. Als die onderbrekingen of verminderingen in de luchtstroom zich minstens meer dan vijf keer per uur voordoen, is de slaapapneu syndromatisch.
Verbeter uw nachtrust.
Een goede nachtrust is essentieel om goed te recupereren. Lees meer over het best ondersteunende bed van Dorsoo.
Hoe hypersomnie oplossen?
Een betere slaaphygiëne tegen hypersomnie
Als u te veel of te weinig slaapt door een slechte slaaphygiëne, moet u aan uw slaapgedrag werken, maar in de allereerste plaats voor een goede slaapomgeving zorgen met een goed bed en een goede matras in een kamer die helemaal in het teken staat van een goede nachtrust.
Zijn die basisvereisten in orde? Streef er dan eerst naar uw verstoorde slaapritme te herstellen en hou er vervolgens een goed slaapritme op na. Elders op de blog van Dorsoo leest u nog meer slaaptips.
Heeft uw hypersomnie een medische oorzaak, dan zult u zich moeten richten tot een huisarts, die u eventueel zal doorverwijzen naar een gespecialiseerde slaapkliniek voor een gepaste behandeling van hypersomnie.
Narcolepsie oplossen
Wat narcolepsie betreft, geven we al meteen mee dat de aandoening niet genezen kan worden. Wel kan medicatie de symptomen verzachten. Een paar geplande dutjes overdag kunnen helpen tegen de inslaapneigingen.
Slaapapneu oplossen
Slaapapneu kan behandeld worden door heelkundige ingrepen in de neus of in de keelholte, mondprotheses of continue positieve drukbeademing (CPAP). In heel specifieke gevallen kan medicatie ook soelaas brengen. Lees meer over wat u kunt doen bij slaapapneu.
Advies bij hypersomnie
Omdat te weinig slapen de voornaamste oorzaak is van hypersomnie, kunt u zelf eerst proberen een goed slaapritme te vinden. Als u echter alle slaaptips in acht neemt die we eerder in dit artikel aanhaalden en er geen verbetering merkbaar is, richt u zich het best tot een huisarts, die u vervolgens kan doorverwijzen naar een slaapcentrum in een van onze ziekenhuizen. Meestal begint het onderzoek daar met een slaapanalyse, waarna een eventuele behandeling of verdere adviezen volgen.
Gerelateerde artikels
