Wat is het piriformis syndroom?

Hebt u last van een mysterieuze, zeurende pijn in de bil? Een pijn die u belemmert bij uw bewegingen, waardoor bijvoorbeeld ontspannende lange wandelingen plots een beproeving worden? Dan hebt u misschien wel last van het piriformis syndroom.

Het syndroom van wát? Het piriformis syndroom is veeleer onbekend. Maar het kan flink wat last berokkenen. Aan de oorsprong ligt de musculus piriformis. Dat is Latijn voor “spier in de vorm van een peer”. Die spier loopt van de binnenkant van ons bekken naar de achterkant van het heupgewricht. Dankzij de piriformis spier kunnen we ons been naar buiten draaien.

Langs – of bij sommige mensen zelfs dóór – de piriformis spier loopt dan weer een lange zenuw: de nervus ischiadicus. Die gaat via de lage rug naar het been. Wanneer hebt u nu last van het piriformis syndroom? Als de piriformis spier verhardt of opzwelt, drukt ze op de ischias-zenuw. En dat zorgt voor heel wat lichamelijk ongemak.

Symptomen van het piriformis syndroom

De symptomen van het piriformis syndroom lijken sterk op die van andere rugaandoeningen. Het syndroom lijkt bijvoorbeeld sterk op een hernia, en bovendien beschouwt de medische wereld het als een vorm van ischialgie. Die rugaandoeningen vindt u ook terug in ons Dorsoo-overzicht. Het piriformis syndroom begint vaak met tintelingen of een gevoel van doofheid in de bil. 

Naarmate het syndroom verergert, kunt u de volgende symptomen herkennen:

• De tintelingen kunnen uitstralen naar de voet;
• Steken aan de achterkant van de (boven)benen;
• Pijn in de bil, vooral diep en in het midden van de bil;
• Die pijn kan uitstralen naar de heup en de (boven)benen;
• De aandoening treedt vooral op na lange tijd zitten, wandelen, hardlopen of fietsen.

Oorzaak van het piriformis syndroom

Een mogelijke oorzaak van het piriformis syndroom? Een dikke portemonnee … die u in de achterzak van uw broek steekt. Daarom heet het syndroom in het Engels ook het ‘fat wallet syndrom’. Daar hebben vooral mannen last van. Bij vrouwen komt het syndroom dan weer veel voor bij danseressen. Zeker bij balletdanseressen, die hun bovenbeen vaak moeten uitdraaien. Mannen en vrouwen hebben wél gemeenschappelijk dat het syndroom meestal pas vanaf 40 jaar de kop opsteekt.

Wat veroorzaakt het piriformis syndroom nog, naast danspartijen en gevulde portefeuilles vol bank- en andere kaarten?

• Een val op de bilspier;
• Een verkeerde lichaamshouding;
• Veel en langdurig zitten (op het werk);
• Overbelasting door fysieke arbeid of intensief sporten: hardlopen, fietsen, roeien, …;
• Een anatomische afwijking, zoals bijvoorbeeld een instabiel bekken na een bevalling.

Het piriformis syndroom: een lastige diagnose

Dat de klachten van het piriformis syndroom op symptomen bij andere aandoeningen lijken, vertelden we al. Net daarom vraagt een juiste diagnose degelijk onderzoek. Artsen luisteren eerst naar de klachten, en voeren een lichamelijk onderzoek uit. Maar zelfs dan is er soms bijkomend onderzoek nodig, gaande van CT-sans tot zenuwgeleidingsonderzoek.

Behandeling van het piriformis syndroom 

Voor de behandeling van het piriformis syndroom, gelden twee basisregels. Eén: net als bij andere aandoeningen, is het van het grootste belang om in beweging te blijven. En twee: hoe vroeger u de behandeling begint, des te beter de genezing.

Nu, de behandeling van het piriformis syndroom hangt sowieso af van de ernst van uw klachten. Kinesitherapie is meestal de eerste stap. Met speciale oefeningen rekt de kinesitherapeut uw piriformis spier op. Zo ontspant de spier, en belemmert hij minder de ischias-zenuw. Soms lukt dat ook met massage op het pijnpunt. Of versterkt de kinesist met oefeningen de andere spieren in de bil-, heup- en bekkenregio. In samenspraak met de arts, kan de fysiotherapie eventueel vergezeld worden van medicatie, zoals paracetamol in combinatie met ontstekingsremmende pijnstillers. 

Een stap verder is dan weer ‘dry needling’. Met een naald prikt een gespecialiseerde kinesist in de pijnlijke spier. Die spier trekt dan even samen en ontspant daarna. Meestal is dit genoeg. Is dat niet het geval? Dan is een zenuwblokkade nog een mogelijkheid. Een anesthesist dient een lokale injectie met verdovende medicijnen toe. Een alternatief is de spier te ontspannen met een botox-injectie. Die inspuiting moet dan helaas om de drie maanden herhaald worden.