Rugklachten bij kinderen en jongeren
Steeds meer kinderen en jongeren krijgen last van hun rug. Zware boekentassen, lange dagen zitten, een slechte houding en te weinig beweging belasten hun groeiende lichaam. Dat kan zelfs op jonge leeftijd al leiden tot rugklachten die later terugkeren.
Hoe vaak komt rugpijn bij kinderen en jongeren voor?
Meer dan 80% van de volwassenen (18 jaar en ouder) krijgt ooit te maken met rugpijn.1 Maar rugpijn treft niet alleen volwassenen. Ook bij kinderen en jongeren komt het steeds vaker voor. Volgens de European Pain Federation heeft 30-40% van de kinderen en adolescenten ooit last van lage rugpijn. Daarbij geldt dat de prevalentie doorgaans stijgt met de leeftijd: jongere kinderen melden minder rugpijn dan adolescenten.2
Een wereldwijde meta-analyse uit 2013 bevestigde dit al: gemiddeld had 18% van de kinderen onder de 12 jaar en 47% van de adolescenten ooit rugpijn.3 Meer recent toonde een Portugese studie uit 2023 nog hogere cijfers, met percentages van 24% bij 9-10-jarigen tot zelfs 72% bij 17-19-jarigen.4
Ook bij jongvolwassen zet de trend zich voort. In België rapporteerde 9,7% van de jongvolwassenen (15-24 jaar) in 2024 lage rugpijn.5 Uit gegevens van de Britse beroepsvereniging voor chiropractors (British Chiropractic Association, mei 2023) blijkt dat 50% van de 18–24‑jarigen in Groot-Brittannië in 2021 of 2022 rugpijn had, en dat 34% van hen hierdoor tijdelijk niet kon werken. Bij 14% duurde die werkonbekwaamheid zelfs 10 tot 12 maanden.6
Belangrijkste oorzaken van rugklachten bij kinderen
Zware boekentassen en rugzakken
Een boekentas of rugzak mag eigenlijk niet meer wegen dan 10% van het lichaamsgewicht van het kind. Vaak wegen schooltassen meer dan 33% van het gewicht van het kind. Dit kan op lange termijn leiden tot een verkeerde kromming en scheefstand van de wervelkolom. De boekentas of rugzak lichter maken is noodzakelijk om te vermijden dat een kind al op jonge leeftijd chronische rugpijn ontwikkelt. Overbodige boeken kunnen beter thuis of op school (in een kast of lessenaar) blijven.
Een tas in de hand dragen belast de rug aanzienlijk. Idealiter worden lasten verdeeld over twee tassen, zodat de armspieren meer meewerken en de rug minder belast wordt. Maar praktisch is dat vaak niet haalbaar. Daarom is het vooral essentieel om de tas zo licht mogelijk te maken en correct op de rug te dragen.
Schooltassen op wieltjes lijken een oplossing. Maar door het draaien van het lichaam om de tas te trekken, wordt de rug toch weer belast. Ook schoudertassen zijn af te raden. Ze zorgen voor druk op één schouder en kunnen zo een scheve houding en extra belasting op de rug veroorzaken.
Een ideale boekentas zit vlak tegen de rug aan, net boven het bekken en onder de schouders. De schouderbanden moeten breed genoeg (ongeveer 4 cm) en goed opgevuld zijn, zodat de druk op het schoudergewricht en het sleutelbeen vermindert. Tijdens pauzes zet het kind de tas beter even op de grond. Bij het optillen buigt het kind best door de knieën.
Rugklachten bij kinderen door een slechte houding
Een veelvoorkomende oorzaak van rugpijn bij kinderen is de slechte houding die ze vaak aannemen op schoolbanken of in de zetel. Zo’n bolle bovenrug verhoogt de druk op de wervelkolom tussen de schouderbladen. Kinderen en jongeren zitten bovendien gemiddeld bijna 10 uur per dag, op school, op het werk of voor een scherm. Ze bewegen ook veel minder dan de jeugd uit de jaren 80. Daardoor ontwikkelen hun rompspieren zich onevenwichtig, wat de kans op rugproblemen vergroot.
Dit alles speelt een nog grotere rol tijdens groeispurten, een kritische periode voor de ontwikkeling van botten en spieren. Een verkeerde houding vóór zo’n groeispurt kan leiden tot blijvende scheefstand van de wervelkolom erna. Het is dus noodzakelijk om kinderen al vroeg bewust te maken van een gezonde houding en voldoende beweging.
Volgens gezondheidsexperts hangt het stijgende aantal rugklachten dan ook sterk samen met deze levensstijl. Ze benadrukken hoe belangrijk het is om actief te blijven, zowel voor de algemene gezondheid als om rugpijn te voorkomen.
Verbeter je nachtrust.
Een goede nachtrust is noodzakelijk om goed te recupereren. Lees meer over het best ondersteunende bed van Dorsoo.
Opletten bij zwaar sporten
Voldoende bewegen is belangrijk, maar kinderen die zware sporten beoefenen, moeten extra oppassen. De groeischijven — dat zijn stukjes kraakbeen aan het uiteinde van de botten die zorgen voor de lengtegroei — zijn namelijk gevoelig voor overbelasting. Onderzoek toont aan dat blessures bij kinderen vaak voorkomen in de onderrug, knieën en heupen. Vooral bij kinderen zijn letsels aan deze groeischijven een risico. Scheuren in botten, pezen en ligamenten kunnen op jonge leeftijd al leiden tot vervormingen van het skelet.
Laat kinderen liever niet trainen met extra gewichten (zoals halters). Variatie in sporten, aangepaste trainingen en correcte uitvoeringstechnieken zijn essentieel om blessures en overbelasting te voorkomen. Een kinesitherapeut of goed opgeleide trainer kan hier begeleiding in bieden. Na de groeispurt kunnen zwaardere trainingen geleidelijk worden opgebouwd.
Tips om rugpijn bij je kind te voorkomen
- Laat je kind meer bewegen en een juiste houding aannemen.
- Heeft je kind toch rugklachten? Laat het dan dagelijks stretchoefeningen doen.
- Begeleiding door een kinesitherapeut of een rugschool kan nuttig zijn om spierversterkende en houdingscorrigerende oefeningen aan te leren.
Lage rugpijn tijdens de kinderjaren verhoogt aanzienlijk het risico op lage rugpijn als volwassene. Wacht dus niet te lang. Stimuleer je kind om dynamisch te zitten (regelmatig van zitpositie wisselen, op verschillende ondergronden zitten) en om korte bewegingsmomenten in te lassen, zowel thuis als op school. Begin hier idealiter al op lagere schoolleeftijd mee, vóór de groeispurt.
In een notendop
- Zware boekentassen, weinig beweging en een slechte houding veroorzaken rugklachten.
- Een boekentas mag niet meer wegen dan 10% van het lichaamsgewicht.
- Een ideale rugzak zit vlak op de rug, net boven het bekken en net onder de schouders, met brede, goed opgevulde schouderbanden.
- Meer bewegen, een goede lichaamshouding en correcte belasting van de rug zijn essentieel om (chronische) rugklachten te voorkomen.
- Beperk de zit-tijd van je kind en onderbreek die regelmatig met beweging.
Gerelateerde artikels
Bronnen
